پلوس خودرو چیست و چه نقش و عملکردی دارد؟

پلوس خودرو چیست و چه نقش و عملکردی دارد؟

وقتی صحبت از انتقال قدرت در خودرو می‌شود، اغلب ذهن‌ها به سمت موتور و گیربکس می‌رود. اما در دل این زنجیره‌ی پیچیده، قطعه‌ای نه چندان شناخته‌شده اما بسیار حیاتی وجود دارد به نام «پلوس خودرو». اگر تا به حال نام آن به گوشتان خورده ولی نمی‌دانستید دقیقا چه کاری انجام می‌دهد، نگران نباشید؛ در این مقاله با هم پلوس را زیر ذره‌بین می‌بریم.

پلوس خودرو دقیقا چیست؟

پلوس (Drive Shaft یا Half Shaft) یک قطعه مکانیکی است که وظیفه‌اش انتقال قدرت از دیفرانسیل به چرخ‌هاست. به عبارت ساده‌تر، این قطعه به عنوان رابط بین دیفرانسیل و چرخ‌ها عمل می‌کند و باعث می‌شود قدرتی که موتور تولید می‌کند به صورت مستقیم به سطح جاده منتقل شود.

در خودروهای دیفرانسیل جلو، پلوس مستقیماً به چرخ‌های جلو متصل است. در خودروهای دیفرانسیل عقب هم ممکن است از پلوس استفاده شود، ولی ساختار آن متفاوت است. اگر پلوس نباشد، هر چقدر هم موتور قدرت تولید کند، هیچ نیرویی به چرخ‌ها منتقل نخواهد شد.

اجزای اصلی پلوس خودرو

پلوس از چند بخش تشکیل شده که هر کدام نقش خاصی دارند. شناخت این اجزا کمک می‌کند بهتر عملکرد و خرابی‌های احتمالی آن را درک کنیم:

1. میله پلوس (Shank): میله‌ای فلزی و مستحکم که نیروی چرخشی را از دیفرانسیل به چرخ منتقل می‌کند.
2. سه‌شاخه یا مفصل درونی (Inner CV Joint): نقطه اتصال به دیفرانسیل که امکان حرکت زاویه‌دار را فراهم می‌کند.
3. مفصل بیرونی (Outer CV Joint): اتصال به چرخ، که هنگام فرمان دادن، تغییر زاویه را بدون اختلال در انتقال نیرو مدیریت می‌کند.
4. گردگیر پلوس: نوعی لاستیک مخصوص که از ورود گرد و خاک و رطوبت به مفصل‌های پلوس جلوگیری می‌کند.
5. گریس مخصوص CV Joint: برای روانکاری مفاصل به کار می‌رود و از سایش و خرابی جلوگیری می‌کند.

عملکرد دقیق پلوس در هنگام رانندگی

فرض کنید در یک خیابان پیچ‌درپیچ در حال رانندگی هستید. در این حالت، چرخ‌های خودرو نیاز دارند با زوایای مختلف بچرخند، بدون اینکه در انتقال نیرو خللی ایجاد شود. اینجاست که پلوس وارد عمل می‌شود.

مفصل‌های پلوس به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در حین چرخش، تغییر زاویه داشته باشند. به همین دلیل هنگام فرمان دادن، ترمز گرفتن یا عبور از دست‌انداز، انتقال نیرو به چرخ‌ها همچنان بدون وقفه انجام می‌شود.

تفاوت پلوس در خودروهای دیفرانسیل جلو و عقب ⚙️

خودروهای دیفرانسیل جلو: در این خودروها پلوس مستقیماً به چرخ جلو وصل می‌شود. طراحی این نوع پلوس معمولاً دارای دو مفصل گوی‌دار (CV Joint) است تا بتواند چرخ‌ها را در حرکت‌های زاویه‌ای پشتیبانی کند.

خودروهای دیفرانسیل عقب: در این خودروها پلوس بیشتر شبیه یک شفت ساده است که قدرت را از دیفرانسیل به چرخ عقب منتقل می‌کند. انعطاف کمتری دارد و معمولاً بدون CV Joint است.

نشانه‌های خرابی پلوس خودرو

پلوس هم مثل سایر قطعات خودرو عمر مفیدی دارد و ممکن است در طول زمان دچار فرسایش یا خرابی شود. برخی از نشانه‌های رایج خرابی پلوس عبارتند از:

• صدای تق‌تق هنگام دور زدن: یکی از واضح‌ترین نشانه‌ها برای خرابی مفصل بیرونی است.
• لرزش فرمان در هنگام شتاب‌گیری: ممکن است پلوس خم شده یا مفصل داخلی دچار مشکل شده باشد.
• نشتی گریس: اگر گردگیر پاره شود، گریس از داخل مفصل بیرون می‌زند و به زودی باعث خرابی کامل مفصل می‌شود.
• احساس ضربه در هنگام حرکت: وقتی پلوس لق شده یا دندانه‌های آن خورده شده باشد، ممکن است در شروع حرکت ضربه‌ای محسوس احساس شود.

چه عواملی باعث خرابی پلوس می‌شود؟

دلایل متعددی برای خراب شدن پلوس وجود دارد، که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• فرسودگی گردگیر: پاره شدن گردگیر و نفوذ گرد و خاک به مفصل.
• رانندگی خشن: ترمزهای ناگهانی و شتاب‌گیری شدید.
• بار زیاد: حمل بار زیاد یا سرنشین بیش از حد، فشار بیشتری به پلوس وارد می‌کند.
• بلند بودن ارتفاع خودرو: در خودروهایی که به صورت غیراصولی ارتفاع زده‌اند، زاویه پلوس بیشتر از حد استاندارد می‌شود و استهلاک آن افزایش می‌یابد.

روش‌های پیشگیری از خرابی پلوس ✅

نگهداری صحیح از پلوس نه تنها باعث افزایش طول عمر آن می‌شود، بلکه هزینه‌های تعمیر و تعویض را هم به شدت کاهش می‌دهد:

• گردگیر پلوس را هر ۱۰ هزار کیلومتر چک کنید.
• هنگام دور زدن‌های شدید، به صدای زیر خودرو دقت کنید.
• اگر متوجه نشت گریس شدید، بلافاصله به تعمیرگاه مراجعه کنید.
• از گاز دادن‌های ناگهانی بپرهیزید.

تفاوت پلوس با میل گاردان چیست؟

بسیاری از مردم این دو قطعه را با هم اشتباه می‌گیرند. اما تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد:

هزینه تعویض پلوس خودرو چقدر است؟

هزینه تعویض پلوس بستگی به نوع خودرو، برند قطعه و اجرت مکانیک دارد. برای مثال در خودروهای داخلی مانند پژو یا پراید، هزینه تعویض پلوس می‌تواند بین ۲ تا ۵ میلیون تومان باشد (تا سال ۱۴۰۴). در خودروهای خارجی این هزینه ممکن است چند برابر شود.

نکته مهم این است که در بسیاری از مواقع نیازی به تعویض کامل پلوس نیست و تنها با تعویض گردگیر یا گریس‌کاری مجدد می‌توان مشکل را حل کرد.

آیا پلوس خودرو قابل تعمیر است؟

بله. در صورتی که مشکل در مراحل ابتدایی شناسایی شود، می‌توان با تعویض گردگیر، تزریق گریس مخصوص یا تعویض مفصل خراب شده، پلوس را تعمیر کرد. اما اگر خرابی به مفصل یا میله اصلی سرایت کرده باشد، تعمیر آن به‌صرفه نیست و بهتر است تعویض شود.

سوالات پرتکرار درباره پلوس خودرو ❓

آیا همه خودروها پلوس دارند؟

خیر. خودروهای دو دیفرانسیل یا دارای سیستم انتقال قدرت خاص ممکن است به جای پلوس از شفت‌های متفاوتی استفاده کنند.

هر چند وقت یک بار باید پلوس را بررسی کرد؟

هر ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر توصیه می‌شود بررسی شود، به‌خصوص گردگیرهای آن.

آیا می‌توان با پلوس خراب رانندگی کرد؟

این کار توصیه نمی‌شود. چون خرابی پلوس می‌تواند باعث قفل شدن چرخ، از کار افتادن سیستم انتقال قدرت و حتی تصادف شود.

نتیجه‌گیری

پلوس خودرو یکی از قطعات کلیدی اما کم‌توجه در سیستم انتقال قدرت است. عملکرد روان خودرو، فرمان‌پذیری دقیق و ایمنی بالا، همه به سلامت پلوس وابسته است. با شناخت دقیق پلوس و توجه به علائم خرابی آن، می‌توان از بسیاری از هزینه‌های سنگین و خطرات جدی جلوگیری کرد.

پس اگر صدای تق‌تق یا لرزشی در خودرو احساس کردید، آن را دست‌کم نگیرید. چون پشت آن ممکن است پلوسی باشد که در حال تسلیم شدن است!

اگر می‌خواهی خودرویت نرم‌تر، بی‌صداتر و ایمن‌تر حرکت کند، همیشه به پلوس گوش بده… چون این قطعه کوچک، صدای بزرگی در کیفیت رانندگی‌ات دارد! ️✨